2024 Bekçilerin Kimlik Sorma ve Üst Arama Yetkisi Var mı?
2024 Bekçilerin Kimlik Sorma ve Üst Arama Yetkisi Var mı? Bekçi Üst Araması Yapabilir mi? Gelin hep birlikte bu soruların yanıtlarını öğrenelim.
2024 Bekçilerin Kimlik Sorma ve Üst Arama Yetkisi Var mı?. Bekçi; Şehir veya bir bölgenin güvenliğini sağlamak, suç işlenmesini önlemek ve kolluk faaliyeti yürütmekle görevli özel durumlar dışında akşam 10 ile sabah 6 saatlerinde görev yapan devlet tarafından görevlendirilen kişidir. Bekçiler silah taşımak ve gerekli durumlarda kullanmak gibi yetkilere sahiptir.
Bekçilerin Kimlik Sorma ve Üst Arama Yetkisi Var mı?
Bekçiler, suçların önlenmesi, aranan kişilerin tespiti ve kamu güvenliğinin sağlanması amacıyla belirli durumlarda kimlik sorma yetkisine sahiptir. Ancak, bu yetkinin kullanımı için “makul bir sebep” şartı aranmaktadır. Bekçiler tarafından durdurulan kişiler kimliklerini göstermekle yükümlüdür. Kimliğini göstermeyen kişiler hakkında ise polis ya da jandarma birimlerine haber verilecektir.
Kanunun 3. Maddesine göre “Çarşı ve mahalle bekçilerinin görevleri” şunlardır :
A) Genel kolluk kuvvetlerinin derhal müdahalesine imkân bulunmıyan acele ve zaruri hallerdeki görevleri,
1. Bir kimsenin can, mal ve ırzına saldırma ve tehditleri önlemek, saldıranları yakalamak,
2. Suç işlenirken veya işlendikten sonra, henüz izleri meydanda iken sanıkları yakalamak,
3. Kamu düzen ve güvenini bozacak mahiyetteki gösteri yürüyüş ve karışıklıkların yapılmasına karşı, genel kolluk kuvvetleri gelinceye kadar önleyici tedbirleri almak,
4. Adlî kolluk işleriyle ilgili vakalarda delillerin kaybolmamasını sağlıyan muhafaza tedbirlerini almak. (Bekçiler bu bentteki görevlerinin ifasında halkın yardımından da faydalanabilirler.)
B) Genel kolluk kuvvetlerine yardım yönünden görevleri :
1. a) Uyuşturucu maddeler yapılan, satılan veya kullanılan yerleri,
b) Kumar oynanan genel ve herkese açık yerleri,
c) Mıntakası dâhilinde gizli fuhuş yapanları,
d) Mıntakası dâhiline gelen misafir ve yabancıları,
C) Mahalle sakinlerinin istirahat, sağlık ve selâmetini sağlamak bakımından görevleri
Kanun’un 3. Maddesi bekçilerin görevlerini saymakla hangi hallerde nasıl davranmaları gerektiğini göstermiş olup, bekçilerin yetkilerini ve görevlerini oldukça sınırlamıştır.
Yönetmelik’in 25. Maddesine bakıldığında “Bekçiler, Kanun’un 3 üncü maddesinde sayılan ve genel kolluk kuvvetlerinin derhal müdahalesine imkan bulunmayan acele ve zaruri hallerde genel kolluk görevlerini yaparlar.” ifadesini görüyoruz. Böylece bekçiler Kanun’un 3. Maddesindeki görevlerini ifa ederken acele ve zaruri bir durum olması durumunda genel kolluk gibi hareket edecektir.
Ancak dikkat edilmelidir ki bekçilere genel kolluk görevi yapma yetkisi veren yönetmelik bunu ancak Kanun’un kendilerine görev olarak verdiği hususlarda acele ve zaruri bir durum olması şartına bağlamıştır. Yani bekçiler, kendilerine görev olarak verilmeyen (üst araması, araç durdurma vs.) hallerde acele ve zaruri bir durum olduğu gerekçesiyle genel kolluk görevlisi gibi hareket edemezler.
Madde 16 – Bekçiler bölgeleri içinde dolaşın şüpheli şahısları takip eder ve hüviyetlerini araştırırlar.
Bu hükümle bekçilere kimlik araştırması yetkisi verildiği görülürken, bekçilerin GBT araştırması yapma hakkının olup – olmadığı ise tartışmalıdır. Buna karşılık kimliğinizi araştırmak isteyen bekçilerden kimliklerini göstermelerini isteyebilirsiniz, kimlik göstermeyi kabul etmeyen bekçileri üstleri olan polislere bildirerek, haklarında hukuki süreç başlatabilirsiniz.
Bekçilerle ilgili asıl tartışma konusu, bekçilerin üst, araç ve adli arama yapma haklarının olup – olmadığı konusunda. Birçok haber sitesinde bekçilerin üst araması yapabildiği ve hatta yaptığı söylenmiş ancak bekçilerin bu arama yetkisini nereden aldığı hangi kanun ya da yönetmelik maddesine dayandığı söylenmemiştir.
Gerek Kanun’u gerekse de Yönetmelik’i incelediğimizde görüyoruz ki bekçilerin herhangi bir araması yapma yetkisi yoktur. Dolayısıyla üstünüzü, aracınızı, çantanızı vs. aramak isteyen bekçiler olduğunda bunu yapmaya yetkilerinin olmadığını bilmemizde fayda olacaktır. Bütün bunlara rağmen arama yapmak konusunda ısrarcı olan bekçiler olduğunda, hangi gerekçeyle arama yaptığını tutanak altına alınmasını isteyiniz. Bu durumda da kimliğini göstermek istemeyen, istediğiniz tutanağı düzenlemeyen bekçi/ler için amirleri olan polis memurlarına durumu bildirerek, yapılan işlemin tutanak altına alınmasını isteyebilirsiniz. Bu tutanak ile 682 Sayılı KHK hükümleri uyarınca işlemi yapan bekçi hakkında disiplin soruşturması yapılması talebinde bulunabilir aynı zamanda TCK 257/2 hükmü uyarınca da Görevi İhmal suçundan veya TCK 120 hükmü uyarınca haksız arama suçundan savcılığa suç duyurusunda bulunabilirsiniz.
Yeni Bekçilik kanunu için TIKLAYINIZ