Yaşam

Demans Hastalığı Nedir? Demans Hastalığı Belirtileri ve Evreleri Nelerdir?

Demans Hastalığı Nedir? Demans Hastalığı Belirtileri ve Evreleri Nelerdir?. Özellikle yaşlılık hastalığı olarak da bilinen Demans Hastalığı olarak gündeme gelen Demans Hastalığı Tehlikeli mi? Demans  hastalarının ömrü ve son evresi de en çok araştırılanlar arasında. Demans hastalarının ölüm belirtileri ve tüm ayrıntıları öğrenmek isteyenler için yazımızın devamını okuyabilirsiniz…

Demans Hastalığı Nedir?

Pakize Suda vefatından sonra Pakize Suda hastalığı olarak da bilinen Demans Hastalığı hakkında araştırmalar yapılmaya başlandı. Ölümcül bir hastalık olan Demans Hastalığı, günlük yaşam aktivitelerini yapamama ve bununla birlikte hareket özgürlüğünde gerileme çeşitli psikiyatrik semptomlar ve davranış bozukluklarıyla tanımlanan bir hastalıktır. Halk arasında bunama olarak da bilinen Demans Hastalığı, Alzheimer ile karıştırılsa da aslında Demansın ilerlemesi ve demansın sebeplerinden biridir.

Kısaca özetleyecek olursak Demans Hastalığı tek bir hastalık olmayıp, zihinsel yeteneklerin bozukluğu ile tarif edilebilecek bir bulgudur. Demans; hafıza ve düşünme yeteneği, dikkat ve karar alma, dil ve konuşma merkezindeki bozulmalarla kendini gösterebilir. Demanslar bir anda ortaya çıkmaz Demans hastalığın belirtileri de yavaş yavaş kendini gösterir ve ilerleyicidir. Ancak bazı demanslar, vücuttaki bir maddenin eksikliği veya bir yan etkiye bağlı olarak gelişir. Bu şekilde ortaya çıkan demanslar genellikle ilerleyici değildir.

Yukarıda bahsettiğimiz gibi Demans hastalığı aslında bir çok hastalığı içinde barındırmakta, bu hastalıklar aşağıdaki gibidir;

  • Alzheimer hastalığı
  • Damar tıkanıklığa bağlı (vasküler) demans
  • Parkinson hastalığına bağlı demans
  • Lewy cisimcikli demans
  • Frontotemporal demans
  • Creutzfeld-jacob hastalığı
  • Normal basınçlı hidrosefali
  • Hungtington hastalığı
  • Wernike-Korsakoff sendromu
  • Tümörler
  • Menenjit
  • Sifiliz
  • AIDS
  • Vitamin eksiklikleri (B12, B1, B6 eksiklikleri)
  • Hormon hastalıkları (Tiroid bezi hastalıkları, diyabet, böbrek üstü bezi hastalıkları…)
  • Kan hastalıkları (Anemi)

Demans Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Kişiden kişiye ve hastalığın seyrine göre farklı belirtiler ortaya çıkabilir. Bununla birlikte hastalığın ilerleyen dönemlerinde benzer belirtiler ve bulgular görülmekte. Belirtelim ki, Demansın en yaygın belirtisi ise hasta tarafından kısa süre önce edinilen bilgilerin dahi unutulmasıdır. Ayrıca bir kişinin demans hastası olarak nitelendirilebilmesi için temel fonksiyonların en az iki tanesinde bozulma aranır. Bu fonksiyon bozukluklarını ise şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Hafıza kaybı, yeni edinilen bilgiyi dahi unutma,
  • İletişim ve dil bakımından bozulma,
  • Muhakeme ve karar verme süreçlerinde bozukluk,
  • Görsel algı bozukluğu,
  • Odaklanma ve dikkat etme yetisinde bozukluk.

Çevrenizde ya da kendiniz de demans hastalıklarına yakalandığınızdan şüpheleniyorsanız eğer, zaman kaybetmeden alanında uzman bir doktora görünmelisiniz. Demans hastalıklarının büyük bir bölümü ilerleyicidir; hal böyle olunca şikâyetlerin başlamasının ardından hasta giderek kötüleşir. Bu aşamada ihmal etmeden bir doktora görünmek, hastalığın tedavisi için son derece büyük bir önem arz etmektedir.


Demans Hastalığı Evreleri Nelerdir?

Demansın ilerleyişi çeşitli evrelerle sınıflandırılabilir. Erken aşamada belirtiler henüz başlamamış olabilir. Fark edilebilmesi için özellikle risk grubunda bulunanların rutin olarak kontrolden geçmesinde fayda vardır.

1. Aşama: Demansın ilk aşamasında herhangi bir semptom görülmeyebilir. Bu durumda demans belirtisi ve şüphesi oluşmaz hastalığın fark edilebilmesi için testlere ihtiyaç vardır.

2. Aşama: Bu aşamada kişinin gündelik davranışlarında ufak değişimler başlar. Kişinin hayatını idame ettirmesini engelleyecek nitelikte olmayan kafa bulanıkları yaşanması beklenir.

3. Aşama: Bu aşamada kişinin belirtileri artmaya başlar. Düşünme ve sebep-sonuç ilişkisi üretimi zorlaşabilir, kafa karışıklığı ve plan yapma güçlükleri yaşanabilir.

4. Aşama: Kafa karışıklığı hissinde artış başlar. Plan yapmakta zorlanılır, ufak seyahatler ve para idaresinde sorun yaşanabilir.

5. Aşama: Kafa karışıklığı ve unutkanlık yaşanan konular çoğalmaya başlar. Kişinin zaman algısı bozulabilir, telefon numarası, isim, yaş gibi bilgileri unutabilir, gündelik olarak yedikleri ve giydikleri konusunda yardıma ihtiyaç duyabilir.

6. aşama: Bu aşamada 5. Aşamada olduğu gibi kafa karışıklıkları, tanıdıkların ismini unutma ve gündelik işlerde akamalar devam eder. Kişi kesinlikle bir yardıma ihtiyaç duymaya başlar ve demansın seyri nedeniyle psikolojisinde, kişiliğinde ve duygularında değişimler yaşanır.

7. Aşama: Demansın son aşaması olarak kabul edilir. Hasta kafa karışıklığı ve konuşma bozuklukları nedeniyle konuşmayı reddedebilir. Hasta kendini izole etmeye başlayabilir.


Demans Türleri Nelerdir?

Alzheimer Hastalığı: Alzheimer hastalığına yol açan nedenler kesin olarak bilinmemektedir. Bu alanda çalışmalar yapan uzmanlar, Alzheimer hastalığının ebeveynlerden çocuklara aktarılabilen üç genin mutasyonu sonucu ortaya çıktığını ileri sürmüştür. Alzheimer hastalığında birkaç farklı gen rol almakla beraber, apolipoprotein E4 (APOE) Alzheimer riskini artıran önemli bir gen olarak öne çıkmaktadır.

Vasküler Demans: Demans türlerini araştıran bireyler ‘’vasküler demans nedir?’’ sorusunu fazlasıyla merak etmektedir. Vasküler demans, en yaygın ikinci demans türü olup beyne kan sağlayan damarların hasar görmesi sonucu ortaya çıkar. Vasküler demansın en sık görülen belirtileri ise yavaş düşünme, problem çözme, odaklanma ve düzen konusunda fonksiyon bozukluklarıdır.

Frontotemporal Demans: Demansın bu türü, genellikle davranış, kişilik ve dil ile ilişkili alanların bulunduğu beynin ön ve temporal loblarında yer alan sinir hücrelerinin parçalanmasına (dejenerasyonu) bağlı olarak gelişen bir hastalık grubudur. Frontotemporal demans söz konusu olduğunda görülebilen yaygın belirtiler; davranış ve kişilik değişikliği, muhakeme, yargı, hareket ve dilde bozulmadır.

Lewy Cisimciği Demansı: Lewy cisimleri, beyinde yer alan balon biçimindeki anormal protein yığınları olarak tanımlanabilir. Lewy cisimciği demansı söz konusu olduğunda görülebilen yaygın belirtiler; uykuda rüya görürken hareket etmek, halüsinasyonlar (var olmayan şeyleri görmek), dikkat ve odak problemleridir.

Karışık Demans: Demansı olan 80 yaş ve üstü beyinlerde yapılan geçmiş otopsi çalışmaları sayesinde, Alzheimer hastalığı, vasküler demans ve Lewy cisimciği demansı gibi pek çok faktörün bir arada bulunabildiği görülmüştür. Karışık demans söz konusu olduğunda, görülebilen belirtiler ve bunların tedaviyi nasıl etkilediğini saptayabilmek adına yapılan çalışmalar ise devam etmektedir.


Demans Nasıl Tedavi Edilir?

Demans çeşitli hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan bir bulgudur; dolayısıyla tedavisi, aslında altında yatan hastalığın tedavisidir. Demansın nedenlerinin bir kısmı tedaviye yanıt verir, dolayısıyla bu tür demanslar tedavi edilebilir. Bazıları tedavi edilemezdir. Demansa yol açan hastalıkların tedavisi ilaç tedavileri, terapiler ve yaşam şeklindeki düzenlemeler olarak 3 ana grupta toparlanabilir.

Demansta ilaç tedavisi uygulamaları demansı önlemek ve demanssız yaşamak için değil, demansın semptomlarını azaltmak için kullanılır. Demans tedavisinde kullanılan ilaçlar hastalığın sebep olduğu bilişsel karışıklığının etkilerini hafifletmek için kullanılabilir. Demansın evresine bağlı olarak bazı hastalarda depresyon, uyku bozuklukları ve kaygı bozukluğu gibi psikolojik hastalıklar baş gösterebilir. Tedavide bu hastalıklar da ele alınmalıdır.

Terapide amaç öncelikle hastanın stresini azaltmak ve hastalığın negatif etkilerinin hastanın psikolojisine olan olumsuz etkilerini hafifletmektir. Bu tedaviler; psikolojik ve psikiyatrik uzman desteğinin yanı sıra, kişinin kendi uygulayabileceği yoga ve meditasyonu da içerir.

İlaç ve terapi tedavilerine ek olarak demansın hayatı olumsuz etkileyen semptomlarının giderilmesi için yaşam şeklinde bir takım değişiklikler önerilir. Bu değişiklikler şöyledir:

  • Aktif ve hareketli bir hayat yaşamak, kişinin kilosuna ve yaşına uygun egzersizler yapması
  • İyi ve düzenli gece uykusu uyumak, hastanın her gün aynı saatlerde 7-9 saat aralığında düzenli uyuması
  • Bitkisel ağırlıklı bir diyet uygulamak, hastanın doymuş yağlardan uzak durması, lifli gıdalarla sebze ve meyve ağırlıklı beslenmesi
  • Zihnin aktif kullanıldığı bulmacalar yapmak
  • Günlük, haftalık ve aylık gibi belirli zaman dilimlerini kapsayan ajandalar oluşturmak
  • Evde yaralanmaları engellemek amacıyla yapılacak düzenlemeler
  • Mümkünse tanıdık birinin ya da bir aile üyesinin desteği

Demans Son Evreye Gelene Kadar Ne Olur?

Erken Evre

* Unutkanlık, kelime bulmada zorluk
* Kişilik değişikliği
* Hesaplamada zorluklar
* Eşyaları kaybetme, yerini karıştırma
* Soru veya cümlelerin tekrarı
* Kişi, yer ve zaman kavramının karıştırılması

Orta Evre 

* Bellek kaybında artış
* Uygunsuz kelime kullanma
* Basit bakım yetenekleri kaybolur
* Kişilik değişikliği, gece-gündüz ayırımının kaybı
* Uzak akraba, arkadaş hatırlayamama
* İletişim zorluğu
* Aşırı sinirlilik, amaçsız gezinme, hayal görme

İleri Evre

* Beslenmede yetersizlik
* İdrar ve dışkı kaçırma
* Hareket yeteneğinde kayıp-yatağa bağımlılık
* Son dönemde tüm hareket, konuşma ve yeme fonksiyonlarının kaybı.


İlginizi Çekebilir 👇

👉 Beyin Sisi Nedir, Belirtileri Nelerdir?

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu