Devlet Tahvili Nedir? Devlet Tahvili Nasıl Alınır?

Devlet Tahvili Nedir? Devlet Tahvili Nasıl Alınır?. Devlet tahvili, üzerinde anlaşmaya varılan bir faiz oranı karşılığında bir hükümete borç verdiğiniz borç temelli bir yatırım türüdür. Hükümetler bunları yeni projelere veya altyapıya harcanabilecek fonları toplamak için kullanır ve yatırımcılar bunları düzenli aralıklarla ödenen belirli bir getiri elde etmek için kullanabilir.

Devlet Tahvili Nasıl Alınır?

Risksiz yatırım yapmak isteyen yatırımcıların tercih ettiği devet tahvilleri ve hazine bonoları (DİBS) Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ihraç edilir ve Merkez Bankası tarafından birincil piyasada satışa sunulur. Yatırımcılar bankalar veya aracı kurumlar kanalıyla yeni ihraç edilen devlet tahvillerini satın alabilirler veya sadece T.C. Merkez Bankası, borsa üyeleri ve SPK yetki belgesine sahip bankaların işlem yapabildiği tahvil piyasasında, yetkili aracı kuruluşlar aracılığıyla BİST Menkul Kıymetler Borsası Kesin Alım Satım Pazarı’nda (2.el piyasada) işlem gören devlet tahvillerine yatırım yapabilirler ve emanet hesaplarda bedelsiz olarak saklayabilirler. Bunun için yatırımcıların bir aracı kurum veya bankada yatırım hesabı açtırmaları gereklidir.

Bireyler veya kurumlar yatırım portföylerinde riskleri dengelemek amacıyla genellikle belirli bir oranda hazine bonosu ve devlet tahvili bulundururlar. Devlet tahvilleri aynı zamanda bankalar tarafından çeşitli işlemlerde garanti olarak kabul edilir. Devlet tahvilleri vade sonuna kadar saklanabileceği gibi faiz oranlarındaki değişimlerden kazanç sağlamak için vadesinden önce 2.el piyasada alınıp satılabilir. 100.000 TL’nin altındaki tüm bono ve tahvil emirleri Borsa İstanbul Kesin Alım Satım Pazarında (2.el sabit getirili menkul kıymet işlemleri) işlem görür. Tahvil/bonoların işlem fiyatları günlük olarak BIST Kesin Alım Satım Pazarı’nda ilan edilir.

Devlet güvencesine sahip, risksiz, sabit getirili ve yüksek likiditeye sahip yatırım araçları olan devlet tahvilleri iskontolu veya kuponlu olarak ihraç edilir. Genellikle 2 yıldan uzun vadeli tahviller kuponlu, 2 yıla kadar vadeli olanlar ise iskontolu ihraç edilir. Tahvil sahipleri vade sonunda tahvillerini para çevirdiklerinde ana paralarını ger alırlar. Kuponlu tahvillerde senede 1,2 veya 4 kez kupon karşılığında faiz ödemesi yapılır ve vade sonunda tahvil üzerinde yazılı nominal değer üzerinden devlet tahvilini geri alır. Devlet tahvili faiz ödemeleri ayın 1’i ile 15’i arasında yapılmaktadır.

Reel faiz oranı yani nominal faiz ve enflasyon oranları arasındaki fark tahvil yatırımcısının getirisini belirler. Devlet tahvillerinin nominal değeri, vade sonunda yatırımcının eline geçecek olan toplam para miktarını temsil eder. Kupon faiz oranı ise devlet tahvilinin değeri üzerinden yüzde olarak belirlenen ve tahvil sahibine ödenecek faizi gösterir. Tahvile ödenecek faiz oranları ve ödeme koşullarını açıkça belirten izahname tahvil alan yatırımcıya verilir.

Devlet tahvilini vadesi gelmeden ikincil piyasayda satmak için tahvili aldığınız aracı kurum ile iletişime geçmek gereklidir. Merkez Bankası şubelerinden alınan tahvilleri vadesi gelmeden satmak için ise tahvili alırken size verilen makbuzu, herhangi bir Merkez Bankası şubesine ibraz etmeniz gereklidir. Merkez Bankası bu talebiniz aldığında herhangi bir ticari bankanın depo hesabına ödeme yapar ve bu banka üzerinden işlem gerçekleşir.

Devlet Tahvillerinin Avantajları

Sabit getirili olan devlet tahviline yatırım yapmak kolaydır ve vade sonunda ne kadar kar sağlanacağı bellidir.
Devlet güvencesinde risksiz yatırım araçlarıdır.
Bankalar devlet tahvillerini teminat olarak kabul ederler, emanet hesaplarında ücretsiz olarak saklarlar.
Likiditeleri yüksektir, vadesinden önce piyasa fiyatından hızla nakde çevrilebilirler,
Dövize, TÜFE’ye endeksli tahvillerin getirileri güncel kurlar ve TÜFE endeksine göre belirlenir ve yatırımcıyı kur ve enflasyon riskine karşı korumayı amaçlar.
İkinci el piyasasları vardır.
Tahvil ihraç edildikten sonra piyasa faiz oranının düşerse tahvilin fiyatı yükselir, bu durumda artışlarda vade sonu beklenmeden tahvil 2ncil piyasalara satılarak vade sonuna kadar beklemeye kıyasla daha yüksek kar edilir.

Devlet Tahvillerinin Dezavantajları

Türkiye’de bugüne kadar hiç gerçekleşmese de, devletin borçlarını ödemeyeceğini (moratoryum) ilan etmesi halinde ihraç ettiği devlet tahvilleri ve hazine bonoları da geçersiz olur. Devlet tahvilinde ülke riski en önemli faktörlerden biridir.
Tahvil ihraç edildikten sonra piyasa faiz oranının yükselmesi tahvilin değerini düşürür.
Tahvil fiyatları, yanlış ekonomik politikalar, ülke ekonomisindeki bozulma, kurlarda aşırı dalgalanmalar ve istikrarsızlıktan olumsuz etkilenir.

Devlet Tahvili Ne Kadar Kazandırır?

Devlet tahvillerinin vade sonundaki getirisi, iskontolu tahvillerde nominal bedel üzerinden yapılan iskonto oranı, kuponlu tahvillerde ise yıllık kupon faiz oranı kadardır. Ancak tahvillerin piyasa değeri ve etkin getirisi güncel faiz oranına göre belirlenir. Kuponlu tahvillerde ise tahvil fiyatı ve getirisi, vade sonunda alınacak ana para ile vade sonuna kadar kupon ödemelerinden elde edilecek nakit akışının bugünkü değeri hesaplanarak belirlenir.

Örnek: Ocak 2019 tarihinde ihraç edilen 2 yıl vadeli ve 1000 TL nominal değerli tahvilin yıllık sabit kupon ödemesi 250 TL olsun. Tahvilin basit olarak getirisi ihraç fiyatı üzerinden tahvilin kupon faizi getirisine eşit olur.

Tahvilin Yıllık Getirisi = tahvilin faizi /tahvilin piyasa fiyatı x 100

İhraç Fiyatına Göre Getiri = 25/1000 X 100
= %25
Ancak tahvile ödenen ana paranın 2 yıl sonraki değeri ve izleyen yıllarda ödenecek kupon faizlerinin bugünkü değerinin toplamı faizin etkin getirisini belirler.

Tahvil Yatırım Stratejileri

Tahvil yatırımı kararları ekoominin uzun vadeli perfomans beklentisine uygun olarak yapılmalıdır. Hazine çok çeşitli türde tahvil ihraç etmektedir dolayısıyla yatırımcının güvenilir bir aracı kuruluş seçmesi, tahvil faizi, fiyatı getiri oranları ve ödeme tarihlerinin inceleyerek hedeflerine en uygun tahvili bulması önemlidir

TÜFE’ye Endeksli Tahviller (TÜFEKS): Piyasada enflasyon riskinin yüksek olduğuna dair bir algı varsa TÜFEKS tahvillerine yatırım yapmak uygundur. Bu tahviller 5 yıl vadeli ve 6 ayda bir kupon faizi ödemeli olarak ihraç edilir.
Dövize Endeksli Tahviller: Hazinenin bu yıl ihraç edeceğini açıkladığı bireysel yatırımcıya yönelik dolar ve euroya endeksli tahviller kurdaki dalgalanmalara karşı yatırımcıyı korumayı amaçlar. Kurların dalgalanacağına dair beklenti yüksekse dövize endeksli tahvile yatırım yapmak daha uygun olur.
İskontolu Tahviller: Nominal bedeli üzerinden belirli bir oranda iskontoyla ihraç edilen tahviller vade sonunda nominal değer üzerinden paraya çevrilir. Faizlerin kısa vadede düşeceğine dair beklenti yüksekse iskontolu hazine bonoları veya 2 yıla kadar vadeli tahvil alınması daha uygundur.
Kuponlu Tahviller: 2 yıldan uzun vadeli tahvillerdir. Faizlerin ve enflasyonun orta vadede düşeceği ve kurdaki dalgalanmaların yavaşlayacağına dair beklenti yüksekse bu tür tahvillere yatırım yapılabilir. Yatırımcılar istikrarsız ekonomilerde uzun vadeli tahvillere yatırım yapmaktan kaçınır.

Tahvilin Sorumlulukları

Tahvili ihraç eden kuruluş, tahvil kuponunda yazılı faiz oranı üzerinden ve belirtilen tarihlerde kupon faizini ve vade sonunda nominal değer üzerinden tahvil bedelini yatırımcıya ödemeke yükümlüdür.
Tahvil yatırımcısı tahvilin getirisini önceden bilir, ihraçcının kar ve zararına ortak olmaz.
Tahvil yatırımcısı belirtilen faiz ve ve borç verdiği anapara dışında hiçbir alacak hakkı iddia edemez.
Yatırımcı aldığı tahvilin vade tarihinden önce sadece ikincil piyasalarda alınıp satılabileceğini bilir.
Şirketler kar dağıtımından önce tahvil sahiplerine olan borçlarını ödemekle yükümlüdür.

👉 Öğrenci Gündemi’ ni İnstagram’dan Takip Etmek İçin Tıklayınız