Bilgi Arşivi

Likidite Oranı Nedir? Likidite Oranı Nasıl Hesaplanır?

Likidite Oranı Nedir? Likidite Oranı Nasıl Hesaplanır? Likidite oranları, bir borçlunun mevcut borç yükümlülüklerini harici sermaye artırmadan ödeme kabiliyetini belirlemek için kullanılan önemli bir finansal ölçüt sınıfıdır. Likidite oranları, bir şirketin borç yükümlülüklerini ödeme kabiliyetini ve güvenlik marjını , cari oran , hızlı oran ve işletme nakit akışı oranı dahil olmak üzere metriklerin hesaplanması yoluyla ölçülmesidir.  Likidite oranlarıyla, acil durumlarda kısa vadeli borçları ve yükümlülükleri karşılama kabiliyetini değerlendirmek için cari yükümlülükler  çoğunlukla likit varlıklarla ilgili olarak analiz edilir.

Likidite Oranı Nedir?

Likidite oranı, bir şirketin kısa vadeli borç yükümlülüklerini ödeme gücünü belirlemek için kullanılan bir tür finansal orandır. Metrik, bir şirketin mevcut yükümlülüklerini karşılamak için mevcut veya likit varlıklarını kullanıp kullanamayacağını belirlemeye yardımcı olur.

Üç likidite oranı yaygın olarak kullanılır – cari oran, hızlı oran ve nakit oranı. Likidite oranlarının her birinde, denklemin paydasında kısa vadeli yükümlülükler tutarı, payda ise likit varlıklar tutarı yer almaktadır.

Varlıklar üstte ve yükümlülükler altta olmak üzere oranın yapısı göz önüne alındığında, 1.0’ın üzerindeki oranlar aranır. 1 oranı, bir şirketin tüm mevcut yükümlülüklerini dönen varlıklarıyla tam olarak ödeyebileceği anlamına gelir. 1’den küçük bir oran (örneğin, 0.75), bir şirketin mevcut yükümlülüklerini yerine getiremediği anlamına gelir.

1’den büyük bir oran (örneğin, 2.0), bir şirketin cari faturalarını karşılayabileceği anlamına gelir. Aslında 2.0 oranı, bir şirketin mevcut yükümlülüklerini iki kat daha fazla karşılayabileceği anlamına gelir. 3.0 oranı, mevcut yükümlülüklerini üç kat daha fazla karşılayabilecekleri anlamına gelir.

Özetle:

  • Bir şirketin kısa vadeli borç yükümlülüklerini ödeme gücünü belirlemek için bir likidite oranı kullanılır.
  • Üç ana likidite oranı, cari oran, hızlı oran ve nakit oranıdır.
  • Bir şirketi analiz ederken yatırımcılar ve alacaklılar likidite oranları 1.0’ın üzerinde olan bir şirket görmek isterler. Sağlıklı likidite oranlarına sahip bir şirketin kredi için onaylanma olasılığı daha yüksektir.

Likidite Oranları Türleri

1. Mevcut Oran

Cari Oran = Cari Varlıklar / Cari Borçlar

Cari oran, hesaplanması ve yorumlanması en basit likidite oranıdır. Herkes bir şirketin bilançosundaki cari varlıkları ve cari borç kalemlerini kolayca bulabilir . Dönen varlıkları cari borçlara bölün ve cari orana ulaşacaksınız.


2. Hızlı Oran

Hızlı Oran = (Nakit + Alacak Hesapları + Menkul Kıymetler) / Cari Borçlar

Hızlı oran, mevcut orandan daha katı bir likidite testidir. Her ikisi de, dönen varlıkların pay olduğu ve cari borçların payda olduğu anlamında benzerdir.

Bununla birlikte, hızlı oran yalnızca belirli cari varlıkları dikkate alır. Nakit, alacak hesapları ve menkul kıymetler gibi daha likit varlıkları dikkate alır . İkisi daha az likit olduğu için envanter ve ön ödemeli giderler gibi cari varlıkları dışarıda bırakır. Bu nedenle, hızlı oran, bir şirketin kısa vadeli yükümlülüklerini karşılama kabiliyetinin gerçek bir testidir.


3. Nakit Oranı

Nakit Oranı = (Nakit + Menkul Kıymetler) / Cari Borçlar

Nakit oranı, likidite testini daha da ileri götürür. Bu oran sadece bir şirketin en likit varlıklarını – nakit ve menkul kıymetleri – dikkate alır. Bir şirketin kısa vadeli yükümlülüklerini ödemesi için en hazır olan varlıklardır.

Likidite testlerinin ne kadar sıkı olduğu konusunda cari oran, hızlı oran ve nakit oranını kolay, orta ve zor olarak görüntüleyebilirsiniz.


Likidite Oranı Nasıl Hesaplanır?

Likidite, “Her varlık için paraya dönüşebilme yeteneği” şeklinde tanımlanmaktadır. İşletmeler için en likit varlık kasadaki paradır ve diğer likit varlıklar bilançonun aktifinde en likit varlıktan en az likit olan duran varlıklara doğru sıralanmaktadır.
İşletmenin cari durumunun analizinde likidite rasyolarından faydalanılmaktadır. Likidite oranları işletmenin parasal durumunu göstererek vadesi gelen borçların, ödenme olanaklarını saptamaya yardım eder. Bu oranlar işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeyebilme yeteneğinin ölçülmesinde ve çalışma sermayesinin yeterli olup olmadığının belirlenmesinde kullanılır. Ödeme gücünün saptanmasında, işletmenin dönen varlıkları ile kısa vadeli borçlar arasındaki ilişkiler analiz edilir.
İşletmenin likidite yeterliliği üç rasyo ile ölçülebilir:

1) Cari Oran

Brüt çalışma sermayesi ile kısa vadeli borçlar arasındaki ilişkiyi gösterir. Cari oran hesaplanırken; şüpheli alacak karşılığı, stok değer düşüklüğü karşılığı, menkul kıymetler değer düşüklüğü karşılığı gibi değer düzeltici hesapların ilgili varlık tutarından indirilerek net değerlerinin bulunması gerekir.

Cari Oran
=
Cari Aktifler
=
Dönen Varlıklar
Cari Pasifler
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
Cari oranın hesaplamasında amaç firmaların kısa süreli borçlarını ödeme gücünü ölçmek ve net çalışma sermayesinin yeterli olup olmadığını saptayabilmektir. Cari aktiflerin kısa vadeli yabancı kaynaklardan fazla olması istenir ki, bu arzu edilen fazlalık çalışma sermayesinin yeterliliği demektir. Ancak bu bile her zaman yeterli olmayabilir. Çalışma sermayesi unsurlarının kaliteli olması, yani satışa çıkarıldıkları zaman gerçek değerini bulması gerekir.
Genel olarak cari oranın 1,5 civarında olması yeterli kabul edilir. Önemli olan dönen varlıkların mutlak büyüklüğü değil nakde dönüşüm hızıdır. Örneğin; stokların aşırı yüksek olması cari oranı artırır ama bu stoklar satılamıyorsa, şirket kısa vadeli borçlarını ödemede sıkıntıya düşebilir.

Net çalışma sermayesi, dönen varlıklar ile kısa vadeli borçlar arasındaki farkı gösterdiğine göre cari oran firmanın çalışma sermayesi hakkında da bize bilgi vermektedir. 1’in altındaki bir cari oran şirketin net çalışma sermayesinin yetersiz olduğunu gösterir.


2) Likidite Oranı

Cari orana göre likiditenin hesaplanmasında daha hassas bir orandır. Stokların dönen varlıklar içinde likiditesi en düşük kalem olduğu varsayımı ile bazı durumlarda paraya çevrilmesi çok uzun zaman alabileceği düşüncesi ile kısa vadeli borç ödeyebilme gücünün göstergesi olarak bu rasyo kullanılmaktadır.

=
Cari Aktifler – Stoklar
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
Stoklar dışındaki çalışma sermayesi unsurlarının yeterliliği ölçülmektedir. Firmaların sahip oldukları stokların nitelikleri de birbirinden farklıdır. Mamul mallar, nisbeten paraya dönüşme açısından daha likit kabul edilebilir. Üretim işletmelerinin sahip olduğu hammadde, malzeme ve yarı mamuller gibi stok türlerinin paraya dönüşmesi mamullere nazaran daha zor olacaktır. Araya en azından bir “üretim süresi” girecektir.

Genellikle “1” olması yeterli kabul edilmektedir. Ancak cari oranın yorumlanabilmesi açısından söylenenler büyük ölçüde bu oran için de geçerlidir. Acid-test oranının yeterliliği konusunda karar verirken; cari aktiflerin yapısı ve dağılımını, işletmenin tedarik ve satış koşullarını, mevsim hareketlerinin etkisi gibi unsurları göz önüne almak gerekir. Ülkemizde işletmelerin likit oranı genellikle 1’den düşük, ortalama %60-70 civarındadır.


3) Nakit Oran

Nakit oran; nakit ve nakit benzerlerinin, kısa süreli yabancı kaynaklara bölünmesi ile hesaplanmaktadır. Sözkonusu oranın payında kasa, bankalar, sermaye piyasasının gelişmiş olduğu ülkelerde her an pazarlanabilir menkul değerler (özellikle devlet tahvilleri, hazine bonoları gibi) yer almaktadır.
Nakit Oran
=
Hazır Değerler + Serbest (Pazarlanabilir) Menkul Değerler
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
Kısa vadeli borçları ödeyebilme gücünün çok keskin bir ölçüsü olarak kullanılabilir. Firmanın satışlarının durması ve alacaklarını tahsil edememesi durumunda kısa süreli borçlarını karşılayabilme gücünü gösterir. Oranın “1” olması, işletmenin kısa süreli borçlarını her durumda nakit olarak ödeyebileceğini gösterir. Bu kadar yüksek likidite gerekli olmamakla birlikte gelişmiş ülkelerde bu oranın %20-%25’in, sanayi işletmelerinde ise %10-%15’in altına düşmemesi istenir.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu