Memur İle Sözleşmeli Personel Arasındaki Farklar Nelerdir? Tüm Detaylar

Memur İle Sözleşmeli Personel Arasındaki Farklar Nelerdir?. Kamu Kurum ve Kuruluşlarına personel alım ilanlarında memur ve sözleşmeli personel şeklinde iki farklı pozisyonda alımlarla karşılaşıyoruz. Özellikle son yıllarda Öğretmen, Askeri Personel ve Sağlık Personeli alımları 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4/B maddesine göre sözleşmeli olarak alım yapılıyor ve bu nedenle Kamuda çalışan sözleşmeli personel sayısı günden güne artıyor.

Memur İle Sözleşmeli Personel Arasındaki Farklar Nelerdir?

Kamu Kurumlarında Sözleşmeli personel ile kadrolu memurlar aynı işi yapmaktadırlar. Sözleşmeli personel alım ilanlarında, memurlarla sadece tayin haklarında farklılıklar olduğu belirtiliyor. Oysaki izinden, görevde yükselmeye, gelir vergisinden tazminatlara kadar bir çok alanda farklılık bulunuyor.

Memur, Devlet işletmelerinde çalışmak üzere atanmış kurum mevzuatı çerçevesinde görev ve talimatları yerine getirenve kamu idaresinden hizmetinin karşılığı olarak aylık ücret alan kimselere memur denir.

Sözleşmeli Personel, özel bir mesleki bilgiye gereksinim duyulduğunda belirlenmiş yıllık program ya da geçici işlerde görev verilmek üzere ilgili kurumun teklif etmesiyle Maliye ve Gümrük Bakanlığı ile Devlet Personel Başkanlığı’nın da kararları doğrultusunda sözleşme yapılarak belirli bir süre çalıştırılmasına karar verilen kamu görevlisine sözleşmeli personel denir.

Memur İle Sözleşmeli Personel Arasındaki Farklar aşağıdaki gibidir;

Konu	Sözleşmeli personel	Memur
1. dereceden yakınının vefatı	3 gün izin verilir	7 gün izin verilir
Eşi doğum yaparsa	2 gün izin alabilir	10 gün izin alabilir
Evlenirse	3 gün izin alabilir	7 gün izin alabilir
Vergi dilimi	Tüm sözleşme ücreti gelir vergisine tabi	Sadece bazı maaş kalemleri gelir vergisine tabi
Ücretsiz doğum izni	Sadece 1 yıl	2 yıl
Süt izni	1 yaşına kadar günde 1,5 saat izin var	İlk altı ay günde 3 saat, ikinci altı ay günde 1,5 saat izin hakkı var
Görevde yükselme	Görevde yükselme sınavına giremiyor	girebiliyor
Eş durumu mazeret tayin hakkı	Sözde verilmiş bir hak var. Ama eşlerden ikisinin de sözleşmeli olması gerekiyor	Eşi, özel sektörde işçi olsa dahi nakil isteyebiliyor
Yıllık izni	Bir sonraki yıla aktarma yok	Kullanılmayan izin bir sonraki yıla aktarılabiliyor
Arazi Tazminatı	Alamıyor	Aynı unvandaki memur alabiliyor
Yurt dışındaki eğitim veya görevlendirme	Yok	Var
Tayinlerde harcırah	Yok	Var

1- Kademe ilerlemesi ve derece yükselme açısından hangi farklar vardır?

Sözleşmeli personellerin kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi söz konusu değildir. Ancak memurlar aşından kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi vardır.

2- Görevde yükselme açısından hangi farklar vardır?

Sözleşmeli personelin görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavlarına girerek yükselmeleri mümkün değildir. Ancak, memurlar açısından görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavlarına girerek yükselmek mümkündür.

3- İş güvencesi açısından nasıl bir fark vardır?

Sözleşmeli personelin sözleşme süresi mali yıl ile sınırlıdır. Sözleşme süresinin sonunda sözleşmenin yenilenmemesi ihtimali (ve idare açısından sözleşme yenilememe tasarrufu) söz konusudur. Ancak, sözleşme feshi idari yargı denetimine tabidir ve gerekçesiz fesihlerde iptal kararı verilmektedir. Sözleşmelerin yıllık olmasının aşırı tedirginliğe sebep olmasına gerek olmadığını düşünüyoruz.

Memurların 657 sayılı Kanun’un 125/E maddesi hükümleri hariç görevine son verilemez. Bu durumda da idari yargı mercilerinde iptal davası açılabilmektedir.

4- Sosyal güvence açısından farklar nelerdir?

Sözleşmeli personel sosyal güvenlik açısından 5510 sayılı Kanunun 4/a maddesine tabi (eski SSK) tabidir ve sözleşme ücretinin tamamı prime esas kazanç kapsamında olduğu için prim kesintisi yapılmaktadır.

Memurlar ise 5510 sayılı Kanun’un 4/c maddesine ve 5434 sayılı Kanun’a tabidir (Emekli Sandığı). Memurlara yapılan ödemelerin sadece bazılarından prim kesintisi yapılmaktadır.

5- Vergisel açıdan hangi farklar vardır?

Sözleşmeli personellerin sözleşme ücretlerinin tamamı gelir vergisine tabidir. Ancak, memurların ödeme kalemlerinin tamamı gelir vergisine tabi değildir. Maaş içerisinde önemli bir yere sahip olan tazminatlar gelir vergisine tabi değildir. Bu nedenle sözleşmeli personelin vergi dilimi kısa sürede değişmekte ve bir üst dilime çıkmaktadır.

6- Mazerete bağlı yer değişikliği nasıl yapılmaktadır?

Sözleşmeli personellerin mazerete dayalı nakil talepleri sözleşmeli personel çalıştırılmasına ilişkin esasların ek 3’üncü maddesinde belirtilmiştir. Buna göre eş ve sağlık durumu mazeretine bağlı nakil yapılabilmektedir. Bunun için vizeli olduğu birimde fiilen en az bir yıl çalışmış olması, geçiş yapacağı hizmet biriminde aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyon bulunması ve kamu personeli olan eşin, kurum içi görev yeri değişikliği mümkün olmayan veya mevzuatı uyarınca zorunlu yer değiştirmeye tabi tutulan bir görevde bulunması kaydıyla yerine getirilebilmektedir.

Sağlık sebebine bağlı kurum içi yer değişikliği talebi ise mazeret süresince geçerli olmak üzere, personelin geçiş yapacağı hizmet biriminde aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyon bulunması, pozisyonunun bulunduğu ildeki devlet ve üniversite hastanesinde kendisi, eşi ve çocukları ile mevzuat uyarınca bakmakla yükümlü olduğu ana ve babasının hastalığının tedavisinin mümkün olmadığına ilişkin sağlık kurulu raporunu kuruma ibraz etmesi halinde yerine getirilebilir. Sağlık mazeretinin sona ermesi durumunda, eski pozisyonun bulunduğu il sınırları içerisindeki aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyona yeniden atama yapılır.

Öğretmenlerde nakil daha da zordur. Sadece eş durumu mazeret hakkı tanınmış olup, bu da her iki eşin sözleşmeli öğretmen olmasına bağlıdır. Sağlık mazereti ise KHK’ya göre mümkün değildir. Ancak, Bakanlığın inisiyatifiyle çok zor şartlarla yapılabilmektedir.

Memurlar açısından eş, sağlık ve diğer mazeretlere bağlı yer değişikliği mümkün olup, diğer eşin kamu personeli olma şartı dahi aranmamaktadır.

7- Yıllık izni hakkı açısından hangi farklar vardır?

Sözleşmeli personelin yıllık iznini bir sonraki yıla aktarma hakkı yoktur. Ancak, sağlık personelinin Covid-19 nedeniyle kullanamadıkları yıllık izinleri bakan onayı ile bir sonraki yıla devredilmiştir. Memurlar açısından ise kullanılmayan bir önceki yılın yıllık izni bir sonraki yıla aktarılabilmektedir.

8- Kurumlar arası yer değişikliği açısından hangi farklar vardır?

Sözleşmeli personelin kurumlar arası yer değişikliği hakkı yoktur. Bu durum ancak mevcut sözleşmesinin feshi ve diğer kurumda yeni bir sözleşme akdiyle mümkündür. Her ne kadar 375 sayılı KHK’nin ek 25’inci maddesi kurumlar arası görevlendirmeye imkan verse de bu durum geçici bir durumdur ve pek kullanılmamaktadır.

Memurların kurumlar arası yer değişikliği hakkı muvafakatla yapılabilmektedir. Kurumlar arası yer değişikliğinin oldukça zor olduğunu belirtmek isteriz.

9- Kurum içi yer değişikliği açısından hangi farklar vardır?

Sözleşmeli personelin aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyona kurum içi yer değişikliği talebi karşılıklı yer değişikliğine bağlıdır. Yine aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyon bulunması halinde, eşi şehit olan personelin kurum içi yer değişiklik talebi, bir defaya mahsus olmak üzere yerine getirilmektedir.

Memurların kurum içi yer değişikliği talebi teşkilatın olması kaydıyla oldukça kolaydır.

10- Ücretsiz izin hakkı açısından hangi farklar vardır?

Sözleşmeli personelin doğum, evlat edinme, memur veya diğer personel kanunlarına tâbi olan eşinin yurt dışında sürekli göreve atanması veya en az altı ay süreyle yurt dışında geçici olarak görevlendirilmesi ve askerlik sebebiyle hizmet sözleşmesi feshedilen sözleşmeli personelin pozisyonu saklı tutulur ve istekleri halinde bu personel ayrıldığı kurumunda yeniden hizmete alınabilmektedirler.

657 sayılı Kanun’da memurlara aylıksız izinle ilgili daha geniş haklar sağlanmıştır.

11- Yabancı dil tazminatı açısından hangi farklar vardır?

Sözleşmeli personele yabancı dil tazminatı ödenmemektedir. Memurlara ise 375 sayılı KHK’da ve bu kapsamda çıkarılan esaslarda aranan şartları taşıması halinde yabancı dil tazminatı ödenmektedir.

12- Yemek ücreti yardımı açısından fark var mıdır?

Hem sözleşmeli personele hem de memurlara yemek yardımı yapılmaktadır. Bu yardım nakit şekilde yapılmamaktadır. Öğle yemeği servisinden faydalanacak olan memurlardan ve sözleşmeli personelden alınacak asgâri yemek bedelleri her yıl çıkarılan tebliğlerle belirlenmektedir.