Cezeri Kimdir? El Cezeri Hayatı ve İcatları
Cezeri Kimdir? El Cezeri Hayatı ve İcatları. Cezeri ilk Müslüman bilim insanı ve mühendistir. Cezeri 1100’lü yıllarda günümüzde Şırnak, Cizre ilçesinde yaşamıştır. Cezeri İslam’ın Altın Çağında ilk robotu yapıp çalıştırdığı kabul edilen mucittir. Ayrıca Cezeri Sibernetik alanın kurucusu olarak kabul edilir.
Cezeri Kimdir?
İlk Müslüman Bilim insanı ve mühendis El- Cezeri, Şırnak’ın Cizre ilçesinin Tor Mahallesinde 1136 yılında doğmuştur ve 1206 yılında Cizre’de hayatını kaybetmiştir. Cezeri eğitimini Camia Medresesi’nde tamamlamıştır ve fizik ve mekanik alana ilgi göstererek bir çok icat yapmıştır.
El Cezeri, İslam’ın Altın çağında ilk robotu yapıp çalıştırdığı kabul edilmektedir. Robotikle ilgili bilinen en eski yazılı kayıtlar Cezeri’ye aittir. Sibernetik ve robot biliminde çalışmalar yapan ilk bilim insanı olan Cezeri’nin yaptığı otomatik makineler günümüz mekanik ve sibernetik bilimlerinin temel taşlarını 84 oluşturmaktadır.
El Cezeri Hayatı ve İcatları
Sibernetik ve fizik alanında günümüzde dahi kullanılan bir çok buluşa imza atmış olan Cezeri robotik alanında çalışmalar yapan ilk bilim insanı olarak öne çıkan isimlerdendir. Bu alanda yaptıüı çalışmalarını “El Cami-u’l Beyn’el İlmi ve El-Ameli’en Nafi fi Sına’ati’l Hiyel (Mekanik Hareketlerden Mühendislikte Faydalanmak) adlı eserlerinde yer vermiştir.
Eserlerinde icat ettiği 50’den fazla makinanın ne işe yaradığını ve nasıl kullanıldığını çizimler ile anlatmıştır. Cezeri’nin kitaplarının özgün kopyası günümüze kadar ulaşamadıysa da, bilinen 15 kopyasından 10’u Avrupa’nın farklı müzelerinde, 5 tanesi Topkapı ve Süleymaniye kütüphanelerinde yer almaktadır.
Cezeri, otomatik kontrollü makinelerin ilki sayılan Jacquard’ın otomatik dokuma tezgâhından 600 yıl önce değişik haznelerdeki suyun seviyesine göre ne zaman su dökeceğine, ne zaman meyve ve içecek sunacağına karar veren otomatik hizmetçiyi geliştirdi. Bazı makinelerinde hidro mekanik etkilerle denge kurma ve harekette bulunma sistemine yönelen Cezeri, bazılarında ise şamandıra ve palangalar arasında dişli çarklar kullanarak karşılıklı etkileme sistemini kurmaya çalıştı. Kendiliğinden çalışan otomatik sistemlerden sonra su gücü ve basınç etkisinden yararlanarak kendi kendine denge kuran ve ayarlama yapan dengeyi oluşturması, Cezeri’nin otomasyon konusundaki en önemli katkısıdır.
Fizikçi ve mekanikçi El Cezeri’nin diğer bir eseri de Diyarbakır Ulu Camii’nin ünlü güneş saatidir.
Cezeri makineleri olarak bilinen sistemler şu şekildedir:
- Ağırlıkla Çalışan Su Saatleri
- Astronomik Saatler
- Mum Saatleri
- Fil Saati
- Kale Saati
- Müzikal Robot Grubu
- Kam Mili
- Krank Mili ve Kaydırıcı Krank Mekanizması
- Segmentik Dişli
- Mekanik Kontrol
- Su Yükseltme Makineleri
- Sifon Mekanizmasıyla El Yıkama Otomasyonu
- İçecek Servisi Otomasyonu
Cezerinin en çok bilinen ve önemli makinelerinde birisi otomatik hizmetçidir. Otomatik hizmetçi haznelerdeki su seviyesine göre ne kadar su doldurabileceğine ve ne zaman meyve sebze sunacağına karar veriyor.
Cezeri’nin diğer bir önemli eseri de Diyarbakır Ulu Cami’de yer alan Güneş Saati’dir.
Cezeri çalışmalarına başlarken günümüzdeki gibi önce kağıttan maketlerini inşa ederek bu makinelerin tam olarak uygulamaya geçmeden analizini yapıyordu. Cezeri çalışmalarıyla birçok bilim insanına ilham kaynağı olmuştur.
Robotik ve otomasyon sistemlerinin temelini Cezeri’nin icat ettiği makinelere borçluyuz.
👉 Öğrenci Gündemi’ ni İnstagram’dan Takip Etmek İçin Tıklayınız
